تحلیل عوامل موثر بر بازآفرینی فضاهای تاریخی شهر (مطالعه موردی: میدان مشق، تهران)

هسته اصلی میدان مشق در اوایل دوران قاجار، به عنوان محلی برای حفاظت و دفاع از شهر در قالب یک پادگان نظامی شکل گرفت. علی رغم ارزشهای منظری، زیبایی شناسی، معماری، تاریخی و فرهنگی، کارکردهای یک محیط زنده و فعال شهری را ندارد. این پژوهش مبتنی بر رویکرد باززنده سازی فضای شهری، با هدف بررسی ارتقا کیفیت فضا از طریق القای روح کارکرد‌های اجتماعی به فضای شهری و کشاندن دوباره مردم به آن است؛ لذا ضمن دستیابی به مدلی مفهومی از مهم‌ترین ابعاد تأثیرگذار و تأثیرپذیر کیفیت فضای شهری ارائه می نماید. سپس از طریق بررسی نظرات مردم و کارشناسان، مؤلفه‌ها و شاخص‌های تأثیرگذار بر باززنده سازی مجموعه میدان مشق تبیین شده است. این مقاله بر روش ارزشیابی کیفیت کارکردی میدان مشق بر اساس ترکیبی از نظرات کارشناسان و مردم استوارست که ضعف‌های یکدیگر را جبران می کند؛ تحلیلی دقیق‌تر از کیفیت‌ مکان بدست می دهد و می‌تواند مبنایی برای فرایند تصمیم سازی باشد. پژوهش از نوع کاربردی با ماهیت تحلیلی-توصیفی است. مبانی نظری با مطالعات اسنادی-کتابخانه ای و اطلاعات و داده ها از طریق تهیه پرسشنامه و انجام مصاحبه گردآوری و تنظیم شدند. نتایج پژوهش نشان داد که برپایه تعیین ضرایب 40 متغیر مورد بررسی، متغیرهای فعالیت‌های فرهنگی-هنری، فعالیت‌های غیررسمی، زندگی شبانه، فعالیت‌های گردشگری و تفریحی مقیاس کارکرد‌ی، نورپردازی، مبلمان شهری، بسته و محدود بودن فضا، تأثیر چیدمان عناصر فضا در ارتباط و تعامل میان افراد، نظارت و امنیت، حضور افراد، چشم‌اندازها و مناظر، خاطره انگیزی فضا، بر بازآفرینی و احیاء کارکردی میدان مشق موثر هستند.